نانوائی

           طوفشیرین یک نانوائی داشت  . وصاحب ان  مرحوم   عباسقلی  عباسی بود. که  در ان نان لواش  پخت می نمود و هنوز هم احتمالا" این نانوائی برقرار است .و  فعالیت می کند ...... 

            مدرسه

          تا سال 1356  در طوفشیرین  فقط یک مدرسه ابتدائی  بنام دبستان امید بود  . که فارغ التحصیل های زیادی بیرون  داد. و ابتدا مدرک ششم ابتدائی ، وبعد ها پنجم  ابتدائی  را به پسرانی که دوره ابتدائی را می گذرانیدند . می داد . ودختران  تا سال چهارم بصورت مختلط با پسران درس می خواندند.  و برای سال پنجم وششم به  دبستان قدسی  در جنب دبیرستان  فرح  پهلوی  سابق  به  هفتکل می رفتند . بعد ها در سال 56  در زمین ورزش فوتبال طوفشیرین یک  مدرسه راهنمائی هم برای دانش آموزان دختر و پسر  ساخته شد .

             زمین فوتبال

          محل بازی فوتبال  جوانان  در جنوب دبستان امید قرار داشت میدانی حدود 75در 35 متر  . بدون هیچگونه امکاناتی از قبیل  دروازه و غیره ......( در فصل برداشت  گندم  در اردیبهشت  ماه هم فردی بنام علی افشار  گندم هایش را در این میدان میریخت و با تراکتور خرد می کرد وسپس برمیداشت ..و بعدها مدرسه راهنمائی در آن ساخته شد )...... وکم کم در سایر محله ها هم میدان های دیگری  توسط جوانان درست شد  که مهمترین آنها میدانی است که در مسیر بین چهار بنگله و ابتدای خانه های طوفشیرین درست شد .که مسابقات  درآن برگزار می شد .  و کسانی که بازی انها بهتر بود .  جذب تیم های  شهرستانی هفتکل مانند  پاس ، تاج ، می شدند . ضمن اینکه طوفشیرین هم تیم فوتبال خود را همیشه داشت . .

          خانه آصف (ساخت   فضلعلی افشاری)

        در شمال شرقی طوفشیرین  خانه ای در جوار محله صوفی ها  روی بلندی قرار داشت . که بنظر می رسید  که سنگ بنای طوفشیرین باشد . خانه طوری بنا شده بود . که مشرف به  مهمانسرای شرکت نفت و هفتکل باشد . و بعداز مدتی خالی از سکنه گردید  بعد از غیرمسکونی شدن ، تا مدت ها آثار ان مانند، اثار باستانی خود نمائی می کرد و  بتدریج........ سنگ های  ان  به تاراج رفت  و..... در دهه 50 با خاک یکسان شد. 

             کوه ها و دره ها  

      یکی از جاهای گردشگری مردم کوه و تپه های جنوب طوفشیرین بود . بخصوص کوه های اطراف دره طوفشیرین  که دارای چشمه  آب شیرین هم بود . و کوهای اطراف هفت تا کل  که در امتداد رشته کو های زاگرس است و  مربوط به  دورانهای قدیم زمین شناسی می باشد . و دارای فسیل های فراوان است. فسیل هائی از ماهی ها و سایر   جانداران دریائی،.......که نشان از این دارد که در قدیم این منطقه  زیر آب بوده است .

 در جهت عمود براین رشته کوه های  زاگرس  شکاف و دره هائی وجود داشت ، که شکار چیان و مردم  برای  کوه پیمائی و گردش  بیشتر در آن مسیر ها حرکت می کردند . و تعداد این دره ها به  5 الی 6  مورد می رسید . و به ترتیب از طرف  غرب به شرق به شرح زیر می باشد . 

1-      چهار مشعله

   این دره که در غرب طوفشیرین واز روستای هوره  شروع می شد ،ودر مسیرخود ،  دارای  دو دره  فرعی  دره کوچک و بزرگ بود، که به  چهار مشعله کوچک و چهار مشعله بزرگ  نامیده  می شد .و انتهای آن  به دشت رامهرمز و روستای شیفه  می رسید . 

          این دره هم به موازات  دره چهار مشعله  از غرب طوفشیرین   تا دشت رامهرمز ادامه داشت  و به روستای  احمدی   می رسید .

3-دره طوفشیرین

این دره  از چشمه شیرین  در7 کیلومتری جنوب طوفشیرین  تا  دشت هفتکل می رسید و تنها چشمه  اب شیرین هفتکل در این دره قرار داشت . که برای شرب هم استفاده می شد .

 4- دره پهن    به موازات سایر دره ها تا دشت رامهرمز  ادامه داشت.

5- اینچه دره   " "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "     "  "  "  "  "".

             چشمه ها

      1-  چشمه شیرین

    یکی از چشمه های بسیار مفید ،   چشمه شیرین  است که در حدود  7الی8  کیلومتری  جنوب  طوفشیرین قرار دارد  و از چشمه هائی است که اب  خوش طعم و شیرینی دارد. و کسانی که بصورت عشایری  در این مکان توقف می کنند،  از ان برای  استفاده خود و احشام  بهره برداری می نمایند .وحیات خیلی از حیوانات و پرندگان منطقه بستگی به اب ان دارد .و به علت اینکه این چشمه در شکاف ودره بزرگی بنام دره طوفشیرین  قراردارد استفاده کشاورزی از ان مشکل است و( نیاز به کارهای مهندسی دارد و به صورت ابیاری تحت فشار می توان از ان برای کشت گونه های باغی منطقه  استفاده نمود .) با توجه به اینکه مقدار اب ان محدود است  گیاهان  مختلفی در حاشیه  نهر جاری که تا  دامنه جنوبی  رشته   کوه زاگرس و ابتدای   دشت رامهرمز  جریان دارد روئیده میشود و یکی از ان ها  گیاه داروئی پونه است . که از برگ خرد وکوبیده ان در ماست و دوغ  بصورت مخلوط  مصرف می گردد .  

 در ده 1340 ، چند ین مرتبه که  اب لوله های  طوفشیرین  به علت وجود املاح فراوان  قابل شرب نبود  . مردم این فاصله راتا چشمه ،  با  پای  پیاده طی می کردند وبا سطل های  5الی 10 لیتری   اب را به طوفشیرین می بردند و برای اشامیدن و چای درست کردن از ان استفاده می کردند . مسیر حرکت و این فاصله  با توجه به وجود صخره های فراوان و سراشیبی ها  وسر بالائی ها ی ان  بسیار دشوار بود و وجود  صخره های بزرگ  و راه های  تنگ و باریک آن   مشابه  صحنه های کوهستانی و بیابان های  فیلم های وسترن امریکائی می باشد . که در سالهای حضور پر رنگ شرکت نفت در  سینماهای کارگری و کارمندی هفتکل  به نمایش در می امد .

2-       اب تلخاب غرب و استخر طبیعی برم سبز

یکی دیگر از چشمه های   طوفشیرین  که دارای اب  با رگه هائی تلخ می باشد . آبی است که از طرف غرب طوفشیرین  به سمت جنوب جریان دارد . و این آب هم در میان دره های حاصل از شکاف ادامه ئ  رشته کوه زاگرس جریان ، و تا دشت رامهرمز  گاهی ادامه می یابد  . این آب در مسیر حرکت خود در حوضچه  طبیعی  مستطیلی شکلی،  به طول و عرض6و4 متر و  به عمق  4 الی 5متر در میان کوه ودر جنوب غرب طوفشیرین ود ر انتهای محله چهارده چریک ها قراردارد و حدود  60 الی 80 متر مکعب اب در ان جای میگیرد . و محل مناسبی برای شنا و استحمام می باشد .ودر ضلع غربی ان هم یک  کت (غار سنگی کوچک ) یا محل مناسبی برای استراحت وجود دارد .   این اب بیشتر حیات وحوش و جانوران  طبیعی  را تامین می نماید .در قدیم که هنوز در طوفشیرین غسالخانه ساخته نشده بود ، مردم طوفشیرین  برای غسل  میت از ابتدای جریان  این اب که پاک بود  استفاده می نمودند . و البته بعد ها هم برخی اوقات که غسالخانه  آب کافی نداشت  ، بازاز این آب استفاده می شد .  از انجا  که مسیر این اب دارای حوضچه های کوچک متعددی بود  در سال 56  دو تا از بچه های خردسال طوفشیرین  بنام های  گنجوی و صفائی دور از چشم خانواده ،  در یکی از همین حوضچه ها غرق شدند .

        3- اب تلخاب غرب و آب سده

              چند تا  دیگر از چشمه های اب تلخ  که در غرب طوفشیرین واز جنوب  محله گلابی ها و چند محل دیگر  سرچشمه میگرفتند و به سمت جنوب در حرکت  بود ند ودر مسیر به هم متصل می شدند اب تلخاب بود ( به زبان محلی می گفتند  او تحلو  یعنی اب تلخه ..  ) . این اب ها در مسیر حرکت خود  دره های عمیقی را بوجود اورده و سپس در طی مسیر خود به باغ  ابوالحسن عسگری می رسید.این باغ حدود 2 هکتار  مساحت داشت ودارای  درختان  کنار کهنسال و انار و سیب و بادام و....... بود وهر سال  محصول کنار  خوبی را تولید می کرد . . ولی به مرور زمان  به علت ازار و اذیت بچه ها برای چیدن کنار، توسط پسرش  ملک عسگری مرتب بریده می شدندو مدتی است  کشت سبزی در ان رواج پیدا کرده است . مرحوم ابوالحسن برای کنترل و ابیاری باغ  در مسیر جریان اب یک بند یا سد ، ایجاد کرده و هنگام  ابیاری دریچه عبور اب را باز می کرد  تا اب به طرف  باغ برود .(سیستم نیمه مهندسی خاصی بکار برده بود .   ) البته کیفیت اب مناسب نبود (اب تلخ وکمی شور بود ) و گرنه در باغ میتوانست تنوع درختی خوبی ایجاد کند .  محلی که اب جمع می شد . بعلت تجع اب ، حوضچه ای بوجود امد که به ان سده می گفتند . و مناسب شنا بود . سطح حوضچه  بیضی شکل وحدود  طول وعرض ان 6در 4 بود. و1 الی 5/2متر عمق داشت. و بیشتر تابستان  بچه های طوفشیرین از ان  بعنوان  استخر شنا استفاده می کردند .

3-      اب تلخاب غرب

       چندین چشمه کوچک  دیگر  در  دره   های میان  محله گلابی ها و کوهای هفتکل(هفت ستون سنگی )  وجود داشت . که تا دشت هفتکل (جنوب هفت ستون )   و در میان دره ها جریان داشت ، و انتهای آن به دره ا ی بنام  دره پهن نیز می رسید . و چون اب این چشمه در دل زمین فرو می رفت و سپس بیرون می آمد به   این آب به زبان ترکی "  باتار چخر " هم می گفتند ، (  یعنی آبی، که  در زمین فرو   میرود و سپس در می آید. ) این آب  بیشتر مورد استفاده  پرندگان و حیواناتی مانند  موش و مار و روباه و شغال و گرگ و.غیره .....قرار می گرفت .            

        مسجد

           طوفشیرین ابتدا  مسجدی نداشت و مراسم  ماه محرم  هم هر سال در خانه  یک الی دو نفر برگزار  می شد . که در دو محله مختلف  بود . یکی در محله  حسن پور  و دیگری  در محله لرکی و صوفی ها (مرحوم ملامحمد اسماعیلی ) بود . ودر سال حدود 51 یا 52  زمینی از طرف مرحوم شکر علی چهارده  چریک (مالک اراضی طوفشیرین ) برای ساخت مسجد هدیه  نمود . که با تلاش مردم محل وبخصوص مرحوم یوسف فارسی مدان ، در طی 5الی 6 سال   ساخته شد . وبنام مسجد امام رضا  (ع) نامگذاری گردید .

        قبرستان ها

      دور تا دور  طوفشیرین  با توجه بافت محله ها و طایفه ها  قبرستان های  متعددی  وجود دارد  که  شامل : قبرستان   لرکی ها( درشمال طوفشیرین ...... که سپس به  جنوب  انتقال یافت ) ، گلابی ها (در شرق )، چهار لنگ ها (بین دبستان امید و محله گلابی ها   در وسط طوفشیرین )، چهارده چریک ها (جنوب ) ،و قبرستان دوم لرکی ها  در جنوب طوفشیرین وبعد از قبرستان ترک ها بودو یک قبرستان هم  در غرب   ، برای ساکنین  محله های   غرب طوفشیرین ( لک ها و اصفهانی ها و.......)  بود .

   غسا لخانه

      یک غسالخانه  در غرب طوفشیرین و در قسمت  شرق  حمام طوفشیرین  قرارداشت . که  توسط خانعلی شمشیری  برای استفاده عموم  ساخته شد . و هنوز هم موجود است . (شمشیری فردی بود که در سال 51 غلام  یزدانی را به قتل رساند )

       زیارت گاه ها

  1-  امیرالمومنین

       زیارتگاهی در شمال غربی طوفشیرین بود .که مردم برای زیارت به انجا می رفتند .

 2- پیر محمد ریشی (محمد شیخی )

  در محل  این زیارتگاه  هم   یک قبر  بزرگ درست شده بود .که محمد شیخی شبی خوابی می بیند و دچار تحول  می گردد . و فردای انروز در ان محل مورد نظر که در غرب طوفشیرین بود .......اقدام به بنای  این پیر یا زیارتگاه ، مینماید .  

           دکان ها

               در طوفشیرین  با توجه  به  وجود محله های  متعدد ، چند دکان دار بود که بطور مدام  به شغل مغازه داری مشغول بودند و چندین نفر هم در زمان های مختلف به این  شغل  روی آوردند  ولی بعد ها شکست خوردند .و  نتوانستند ادامه بدهند و تغییر شغل دادند و به حرفه های دیگری  روی اوردند .دکاندارهای ثابت  مرحوم احمد افشار، علی رحیم ایگدر . خانم  مشهدی  عفت  بودند و سایر  ین شامل  :عباس مکوندی ، خرم  لرکی ، یوسف برومند ، احمدعلی سرکوهکی ، و تعدادی دیگر ..... که  بصورت  موقت  چند سالی  به این کار اشتغال داشتند  و سپس تغییر  شغل دادند .

اصطبل  ( طویله )

       در شرق طوفشیرین ساختمان اصطبل  بزرگی بود ، که در زمان شرکت نفت  ان را برای نگهداری اسب های  روئسای  شرکت نفت   ساخته بودند . و به ان طویله  می گفتند . در قدیم  چندین اسب در این محل نگهداری می شد .و اسب سواری ظاهرا برنامه منظمی نداشت  زیرا میدان اسب سواری خاصی  برای این ورزش درست نشد و اسب سوار ها  در اطراف  منطقه  مهمانسرا  به  تاخت و تاز می پرداختند . ....بعد ها....    ساختمان  این  طویله  در  دهه 50  بتدریج با خاک یکسان شد .

            تاکسی ( سواری هاو وسایل نقلیه بین شهری )

               در قدیم چندین سواری وجود داشت که اکثرا" از شورلت های  قدیمی بودند . ودر مسیر طوفشیرین  مردم را جا بجا می کردند . و کرایه انها  اول 5 ريال و بعد ها 10ريال شد . و معروف ترین انها مرحوم علی خان محمدی بود . و دیگر اقای یگانه و درویش........و ضربعلی سرکوهکی ...و بعد ها دردهه 50  وانت های تویوتا  جایگزین  سواری ها شدند. و روز به روز تعداد انها زیاد تر شد .

                مراسم ها

                مراسم عید نوروز  جشن باستانی ایرانیان در محله طوفشیرین و هفتکل  بسیار ساده  برگزار می شد . و مردم به خانه همدیگر می رفتند و ناراحتی ها و کینه ها را  سعی می کردند ، کنار بگذارند . جوان ها بیشتر به بازی  فوتبال و قمار بازی  (سه قاپ)و ورق بازی و گلوله بازی (تیله بازی ) می پرداختند . و دیگر تفریح مردم  ، بخصوص جوان ها  پیاده روی  تا باغ  ابوالحسن بود  که  با توجه   به آب و هوای  بهاری لذت بخش می نمود و ودر این مسیر مرتب  مردم در حال تردد بودند .

                2-  سیزده بدر

           روز طبیعت  یا   روزسیزده  را مردم  بعلت  نداشتن ماشین و وسایل نقلیه که بسیار کم بود.  با سپری کردن در کوه و تپه های اطراف طوفشیرین  می گذراندند   و باغ ابوالحسن  از محل هائی  بود  که  در روز سیزده بدر  به علت ازدحام جمعیت  بسیار شلوغ می شد . و روی تمام تپه ها و جاهای با صفا  را مردم  برای بدر کردن سیزده ، با فرش کردن قالی و گلیم، و نشتن و غذاو آجیل خوردن ، و بازی کردن بچه ها  سپری می کردند . و محل هائی که شرایط مساعد تری  برای نشتن ،  داشتند از صبح زود  معمولا" بوسیله جوانها  که جنب و جوش بیشتری داشتند رزرو  می شد .و مردم بعد از خوردن ناهار  با راهپیمائی  در کوه و دشت ها  تا عصر  می گشتند و بعد به خانه می آمدند . و انهائی هم که وسیله ای داشتند به مکان های دیگری  از هفتکل می رفتند .و تا عصر  از آب و هوای  طبیعت منطقه  استفاده می کردند  

               3-  محرم

              مراسم دهه اول ماه محرم تا روز عاشورا  را مردم شب ها ،  با برپا کردن مراسم  نوحه خوانی  وعظ و سخنرانی و سینه زنی و زنجیر زنی میگذراندند . این مراسم در سالهای دهه 40  توسط  ملا محمد اسماعیلی  در محله صوفی هاو بعد  در دو محل برگزار می شد . یکی در محله های غرب ودیگری در شرق  طوفشیرین بود و ومراسم منطقه غرب بوسیله  علی  حسن پور (علی فرزند  زاهد ) و مردم ان محله و در منطقه شرق هم  ملا محمد  اسماعیلی  و سپس توسط فرزندش اقای اسماعیلی  ناظم  دبستان امید و سایر هم محله ای ها برگزار می شد .  ودر روز عاشورا عزا داران  هر دو محله  یکی می شدند و با نوحه خوانی و سینه زنی و زنجیر زنی  به طرف قبرستان عمومی شهر هفتکل (مسیر جاده نفت سفید و نزدیک محله برم گاو میشی (2) ) که محل تجمع  عزا داران حسینی بود براه می افتادند . ودر انجا  با برپائی مراسم سخنرانی و روضه و وعظ  مراسم پایان می یافت . (که هنوز هم  میعادگاه  عزاداران حسینی در روز عاشورا ، قبرستان عمومی شهر  می باشد .)

   دو مراسم روضه خوانی طوفشیرین  با شور و حرارت خاصی برگزار می شد و ضمن ایراد سخنرانی  بوسیله  دو روحانی  بنام های  حاج اقا ال علی (بیشتر در س اخلاق و مسائل اجتماعی را طرح می کرد .) و آخوند نصرالله ( بیشتر به روضه خوانی و واقعه  کربلا و مصائب امام حسین و یارانش  می پرداخت  ) مابقی زمان را جوانها و نوجوانان با سینه زنی ونوحه خوانی و امثالهم  میگذراندند .  ودر دهه 50 دیگر  مراسم در طوفشیرین در یک محل برگزار می شد و هر کس نذر داشت . در خانه اش  دهه ماه محرم  را به عزا داری می پرداخت . و یک دو سال هم مراسم شب ها در دبستان امید  توسط بهرام صفی خانی برگزار می شد و هر کس هم نذری داشت می اورد و به صاحب مراسم می داد . و چندین سال بدین صورت گذشت تا اینکه   دیوار های سالن  مسجد بالا رفت  و سقف ان زده شد و از ان به بعد ضمن پیگیری  ادامه ساخت مسجد توسط مردم  که خیلی ها  ( از جمله   مرحوم یوسف فارسیمدان ) در آن نقش داشتند  ، مراسم در  همینجا برگزا ر می شد و مردم  برای ادای فریضه نماز هم به انجا  می رفتند . ومتولی ان هم مرحوم  سرخی نژاد که قبلا" مستخدم دبستان  امید بود شد . و تا زنده بود. امورات مسجد  را خود  بعهده داشت .

4-مراسم  طلب باران (هارونک )    

این مراسم که به "  هارونک  " معروف است ، در مواردی که به علت  نیامدن باران  و احتمال خطر خشکسالی  وجود داشت .  بر پا می شد  .   (بیشتر در محله  چهارده چریک  ها  که کشاورزی و دامپروری بیشتری  نسبت  به  سایر  محله  ها دارند  انجام  می شد  .)  در این مراسم  مردم  دریکی از  شب ها  به تن  یک  نفر  لباس   غیر  معمولی  می پوشاندند .  واو (که  به   "کوسه  " نامیده  می شد .)  شب  به  در خانه  ها می رفت  .و شروع  به   درب زدن  می کرد و مردم  هم  به  دنبال  او  راه  می افتادند   و صاحب  خانه  هم   درب  را باز می کرد و به  روی  او  آب  می پاشید . و مرتب ضمن راه  رفتن  می گفت  " هار هار  هارونک   "و  مردم  هم  می گفتن  "  خدا  بزن  بارونک  "و..ادامه  مراسم ....(این آیین  در بیشتر  شهر های   خوزستان  برگزار می شد . از جمله  شوشتر ، دزفول ، رامهرمز و............)

          کشاورزی و    گونه های گیاهی

               به علت ارتفاع دشت هفتکل از سطح دریا ، امکان دسترسی  به رودخانه های طبیعی  میسر نبود و شرایط مهیای کشت دیم بود و بیشتر  مردم به کشت گندم و جو دیم ، و به صورت سنتی می پرداختند  و   ابتدا با حیوانات   زمین را شخم می زدند . وبعد ها با تراکتور  ان هم با حد اقل کا رمکانیزه کار کشت را انجام می دادند  و برداشت هم بیشتر اوقات  با داس و بصورت دستی بود و بعدها  در دهه اواخر 50  ، برخی از کشاورزان  از  دروگر ها  استفاده می کردند. و گیاهان  زیادی که مخصوص منطقه های نیمه گرمسیری بودند در هفتکل رشد می کردند. که هنوز هم دیده می شوند  و اکنون  بیشتر انها استفاده داروئی دارند ولی در هفتکل  خیلی کم از انها استفاده می شود .و این می تواند زمینه شغلی خوبی در اینده باشد .مانند : گل بابونه ، گل شقایق ، لاله ، پونه ، گل جعفری ،همیشه بهار ، گونه های گوشتی بنام صبر زرد( و نام علمی آلوئه ورا که در تهیه  دارو و لوازم ارایشی  مورد استفاده دارد و نام صبر زرد  را به علت اینکه  به بازماندگان  متوفی صبر می دهد  می نامند .  که روی قبرستان ها می کارند )، اسفند  ،کنار ریملک . درخت سدر ، سقز  نی (لوئی ) و تعداد بیشمار دیگر .........    البته منطقه در صورت تامین  اب برای کشت گیاهانی مانند : زیتون،  نخل خرما ، اکالیپتوس (کشت برای زراعت چوب )، انواع مرکبات ( پرتقال،  نارنج ، لیمو ، لمون ، لیموشیرین و ترش ، گریپ فروت ،  نارنگی و ) ، بادام ، انواع سیزی و صیفی جات ،وسایر گیاهان  گرمسیری و  نیمه گرمسیری   .... شرایط مساعدی دارد ..   

 ادامه دارد ........منتظر نقطه نظرات  شما عزیزان هستم .

هرگونه استفاده  از این مطالب ، با ذکر نام نویسنده آزاد است . با تشکر